دنباله دار هولمز

دنباله دار هولمز در اوج درخشندگی

در این روزها منجمان در سراسر دنیا از ظهور دنباله دار هولمز در آسمان شب، شگفت زده شده‌اند! این جمله ایست که در روزهای اخیر در بزرگترین سایت های نجومی دنیا شاهد آن هستیم. اما به راستی موضوع چیست؟

 کمتر از یک هفته پیش دنباله داری با نام هولمز (17P) در مدار دوره‌ای خود با قدر 17 میان دو سیاره مریخ و مشتری ظاهر شد.  از آن پس در روز چهارشنبه 2 آبان بود که ناظران آسمان شاهد درخشش ستاره‌ای تابان در صورت فلکی برساوش و به رنگ نارنجی-زرد در آسمان شب بودند. در این بین روشن شدن و فوران این دنباله دار سبب شد که یک میلیون بار پرنورتر شود و به قدر 2.5 برسد. در حقیقت همین موضوع بود که سبب شد این دنباله دار به جرمی جنجالی تبدیل شود چراکه اکنون به مانند ستاره‌ای پرنور بود که با وجود ماه کامل و آلودگی‌های نوری شهرها حتی با چشم غیر مسلح نیز رویت می شد. در خلال روز بعد دنباله دار منبسط شد، حال منجمان می‌توانستند با دوربین‌های دوچشمی و تلسکوپ‌ها، حلقه و هسته ای کوچک را از آن شاهد باشند. اما این جرم به دنباله دارهایی که تا کنون رصد شده بودند شباهت نداشت.

 البته لازم به ذکر است که این‌گونه فوران‌های موحش در دنباله دار سابقه نیز داشته است. 115 سال پیش در نوامبر سال 1892، هنگامی که «ادوین هولمز» به سوی دنباله دار نشانه رفت به قدر 5 رسیده بود.

فوران انفجاری

اولین کسی که داده‌های اخیر را برای انجمن بین المللی نجوم (IAU)، ارسال کرد، شخصی با نام «هنریک سانتانا» (Henriquez Santana)، از جزایر قناری بود، این گزارش اندکی پس از نیمه شب ارسال شد.در پی آن انجمن بین المللی نجوم بخشنامه 8886 را در روز 2 آبان منتشر کرد. در آن هنگام، بر طبق گزارش دو رصدگر از اسپانیا قدر دنباله دار از 8 به 7.3 رسیده بود.

 اکنون بحث‌ها در گروه‌ها٬ وبلاگ‌ها و سایت‌های اینترنتی شکل گرفته بود. منجمان از همان نخستین لحظات با هم توافق داشتند و بر این عقیده بودند که هولمز دنباله داری شگفت انگیز و دل فریب است. 

 دیری نگذشت که در شب هنگام خبرها از غرب به شرق کره خاکی کشیده شده بود، در ژاپن، کشوری بزرگ و  با آلودگی نوری فراوان. گزارش‌ها از «سچی یوشیدا» (Seiichi Yoshida)، حاکی از آن بود که این منجم توانسته است دنباله دار را در کنار رودی در یوکوهاما، مشاهده کند. زمان ساعت 17:15 به وقت جهانی را نشان می‌داد و او در گزارشش قدر دنباله دار را 2.8 ثبت کرده بود.

 هولمز همواره دارای حلقه‌ای گازی و واضح است، و هسته آن درخشش را حفظ کرده بود. کارشناسان دنباله دارها این‌گونه پیش بینی کرده بودند که درخشندگی دنباله دار هولمز در روزهای آینده پایدار است و همواره در آسمان منبسط خواهد شد، و با سرعت کمی به مغرب صورت فلکی برساوش حرکت می‌کند. این صورت فلکی همواره برای ساکنان شمال زمین قابل رویت است.  

 لازم به ذکر است که این دنباله دار در ایران و شهر های بزرگ آن رویت شده و ثبت‌های زیاد از این پدیده سبب شده تا ایران را از کشورهای فعال در این موضوع خوانده شود.

منبع : مجله نجوم