اختفاء زیبای سیاره زهره در پشت ماه

اختفاء و رصد آن                       

اجرام سماوی در فواصل مختلفی از زمین قرار دارند و این عامل باعث می شود که گاهی یکی از آنها از جلوی دیگری عبور می کنند. بارزترین حالت این پدیده خورشیدگرفتگی است که از دید ناظر زمینی ، ماه از جلوی خورشید عبور می کند. در این وضعیت قطر زاویه ای این دو جرم تقریبا" یکی است.حالت دیگر وقتی است که یک جرم کوچک(از لحاظ قطر زاویه ای) از مقابل جرم بزرگی عبور کند که به این پدیده « گذر » گفته می شودمانند گذر سیاره زهره از مقابل خورشید .  حالت دیگر که مورد بحث ما است وقتی اتفاق می افتد که جرم بزرگی (از لحاظ قطر زاویه ای) از مقابل جرم سماوی کوچکتری عبور کند و باعث شود که برای مدتی این جرم از نظر ما پنهان شود. به این پدیده  اصطلاحا" «اختفاء»گفته می شود.چون ماه بزرگترین جرم سماوی آسمان شب است معمولترین اختفا ها توسط ماه به وجود می آید. به طور متوسط ماه در هرشبانه روز۵/۱۳ درجه در امتداد دایرةالبروج جابه جا می شود و بسیار اتفاق می افتد که ماه از مقابل ستاره ها، سیارات ، سیارکها و اقمار دیگر عبور کند.در این حالت ماه برای مدتی در جلوی جرم مورد نظر قرار می گیرد و مانع رسیدن نور آن به ما می شود. ماه نزدیکترین جرم سماوی نیز هست، به همین دلیل اختفاء یک سیاره یا ستاره برای ناحیه کوچکی از کره زمین قابل مشاهده است. اختلاف منظر باعث می شود که زمان دقیق و نقطه تماس شروع اختفا برای مکان های مختلفی که شاهد آن هستند فرق کند. زمان شروع و مدت اختفا به مکان ناظر بستگی دارد.راصدانی که به خط مرکزی اختفا نزدیک هستند، مدت آن را طولانی تر می بینند. بنابراین زمان سنجی شروع اختفا یکی از مواردی است که راصدان باید به آن بپردازند. دقت یک ثانیه برای شروع کار مناسب می باشد ولی برای کارهای دقیق احتیاج به دقت چند دهم ثانیه است. ابزار مورد نیاز برای رصد بستگی به قدر جرمی دارد که دچار اختفا می شود. دوربین های ویدیویی با بزرگنمایی مناسب ابزارهای مفیدی برای رصد و زمان سنجی هستند. در رصد اختفا ابزار مورد استفاده و دقت ثبت ، اهمیت زیادی دارد.در سراسر دنیا مراکز مختلفی برای پیش بینی اختفا ها وجود دارند که معروفترین آن «انجمن بین المللی زمان سنجی اختفا»(  IOTA ) است. البته متاسفانه اکثر این پیش بینی ها برای آمریکا و اروپا انجام می شود. اگر به نرم افزارهای نجومی معتبر دسترسی داشته باشید،خودتان می توانید به پیش بینی اختفا در محل رصد خود بپردازید. همیشه زودتر از زمان پیش بینی شده، رصد را شروع کنید تا اختفا را از دست ندهید. زمان شروع اختفا را با آخرین دقت ممکن ثبت کنید. در گزارش خود به نام و مشخصات جرمی که دچار اختفا می شود، مختصات دقیق مکان رصد و مشخصات ابزار مورد استفاده اشاره کنید. اختفا جایگاه ویژه ای در نجوم دارد. حلقه های سیاره اورانوس به وسیله اختفا کشف شد. رصد اختفا یکی از روشهای مطالعه جو سیارات و اقمار آنها نیزمیباشد . جا دارد که منجمان عزیز کشورمان رصد این پدیده مهیج را در فهرست کارهای خود قرار بدهند .               

غروب 28 خرداد ماه 1386 شاهد اختفای زیبای سیاره زهره در پشت ماه بودیم

عکسهای فوق توسط اینجانب و بوسیله دوربین دو مگا پیکسلی و دوربین دوچشمی 80*20 گرفته شده است .